Dieta optymalna to sposób odżywiania, który od lat budzi ogromne zainteresowanie – zarówno wśród zwolenników zdrowego stylu życia, jak i w kręgach medycznych. Jej twórcą był dr Jan Kwaśniewski, lekarz medycyny, który opracował system żywienia oparty na zbilansowanych proporcjach tłuszczów, białek i węglowodanów. W jego opinii taki model odżywiania pozwala na utrzymanie doskonałego zdrowia, sprawności umysłowej oraz idealnej masy ciała bez konieczności głodzenia się. Choć od momentu powstania tej diety minęło już kilkadziesiąt lat, wciąż przyciąga uwagę osób szukających trwałych rezultatów i poprawy samopoczucia.
Co to jest żywienie optymalne?
Żywienie optymalne to nie kolejna moda żywieniowa, lecz system dietetyczny oparty na precyzyjnych proporcjach makroskładników. Według zasad opracowanych przez dr. Kwaśniewskiego, organizm człowieka najlepiej funkcjonuje, gdy podstawą energii są tłuszcze, a nie węglowodany. W praktyce oznacza to, że jadłospis powinien dostarczać około:
- 70–80% energii z tłuszczów,
- 15–20% z białka,
- 5–10% z węglowodanów.
Zdaniem twórcy diety, to właśnie tłuszcze są najbardziej naturalnym źródłem energii dla człowieka, a ich niedobór prowadzi do zaburzeń metabolicznych, uczucia zmęczenia i zwiększonego łaknienia. Węglowodany, których w diecie optymalnej jest bardzo mało, uznaje się za zbędny składnik, mogący powodować wahania poziomu cukru we krwi i sprzyjać odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
W praktyce żywienie optymalne nie polega na ograniczaniu kalorii, lecz na zmianie ich źródła. Osoby stosujące ten sposób odżywiania często podkreślają, że nie odczuwają głodu, mają stabilną energię w ciągu dnia, a ich masa ciała ulega normalizacji – zarówno w przypadku nadwagi, jak i niedowagi.
Dieta ta zakłada także dbałość o jakość składników. Zwolennicy żywienia optymalnego wybierają tłuszcze naturalne, najlepiej pochodzenia zwierzęcego, unikając produktów przetworzonych, olejów roślinnych rafinowanych i cukrów prostych.
Czym się różni dieta ketogeniczna od diety optymalnej?
Na pierwszy rzut oka dieta optymalna może przypominać popularną dietę ketogeniczną, ponieważ obie ograniczają spożycie węglowodanów i opierają się na wykorzystaniu tłuszczów jako głównego źródła energii. Istnieją jednak kluczowe różnice, które sprawiają, że nie można tych dwóch sposobów żywienia utożsamiać.
1. Proporcje makroskładników.
W diecie ketogenicznej proporcje tłuszczów do białka i węglowodanów są inne – zwykle wynoszą około 75% tłuszczu, 20% białka i 5% węglowodanów, jednak nie ma tu precyzyjnie określonych norm w stosunku do masy ciała. W diecie optymalnej dr Kwaśniewski ustalił konkretne proporcje liczone na 1 g białka: 3–4 g tłuszczu i 0,5 g węglowodanów, co czyni ten system bardziej matematycznie dopracowanym.
2. Podejście do białka.
W diecie ketogenicznej spożycie białka bywa wyższe, co w dłuższym czasie może prowadzić do nadprodukcji glukozy w procesie glukoneogenezy. W diecie optymalnej ilość białka jest ściśle ograniczona do niezbędnego minimum, by organizm nie traktował go jako paliwa, lecz jako materiał budulcowy.
3. Źródło tłuszczu.
Keto diety często bazują na tłuszczach roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, awokado czy orzechy. Tymczasem żywienie optymalne preferuje tłuszcze zwierzęce – smalec, masło, śmietanę czy żółtka jaj. Według dr. Kwaśniewskiego to właśnie one są bardziej zgodne z ludzką fizjologią i lepiej przyswajalne.
4. Cel diety.
Dieta ketogeniczna jest często stosowana tymczasowo – jako metoda redukcji masy ciała lub poprawy stanu zdrowia przy chorobach metabolicznych. Dieta optymalna natomiast ma być stylem życia, który można stosować przez wiele lat bez negatywnych skutków.
Co jeść na diecie optymalnej?
Wbrew pozorom, dieta optymalna nie jest monotonna. Jej jadłospis opiera się na tradycyjnych, prostych produktach, z których wiele pochodzi z polskiej kuchni. Główne założenie to ograniczenie cukrów i mąk zbożowych, a zwiększenie podaży tłuszczu i produktów zwierzęcych wysokiej jakości.
Produkty zalecane
- Mięso i podroby: wieprzowina, wołowina, drób, wątróbka, serca, nerki.
- Tłuszcze: smalec, masło, słonina, boczek, śmietana, żółtka jaj.
- Nabiał: pełnotłuste sery, śmietana 30–36%, masło klarowane, kefir tłusty.
- Warzywa: w niewielkich ilościach – głównie zielone warzywa niskoskrobiowe, takie jak sałata, ogórek, szpinak czy cukinia.
- Dodatki: przyprawy naturalne, sól, zioła, odrobina owoców jagodowych od czasu do czasu.
Produkty niezalecane
- Cukier, słodycze, miód i syropy.
- Pieczywo, makarony, ryż i kasze.
- Warzywa bogate w skrobię (ziemniaki, marchew, buraki w nadmiarze).
- Oleje roślinne rafinowane i margaryny.
Przykładowy posiłek w diecie optymalnej może wyglądać tak: jajecznica na boczku ze śmietaną, do tego kilka plasterków awokado lub ogórka kiszonego. Na obiad – tłusty rosół z dodatkiem żółtka i masła, a na kolację np. ser żółty z masłem i jajkiem na twardo. Choć może to brzmieć nietypowo dla osób przyzwyczajonych do diet niskotłuszczowych, taki sposób żywienia zaspokaja apetyt na długo i stabilizuje poziom cukru we krwi.
Zalety stosowania diety optymalnej
Osoby stosujące żywienie optymalne często zauważają poprawę wielu aspektów zdrowia. Wśród najczęściej wymienianych korzyści znajdują się:
- spadek masy ciała bez uczucia głodu,
- poprawa koncentracji i stabilnego nastroju,
- normalizacja ciśnienia tętniczego i poziomu cholesterolu,
- zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie,
- lepsza jakość snu i większa energia w ciągu dnia.
Niektórzy lekarze i dietetycy podchodzą jednak do tej diety z rezerwą, zwracając uwagę na konieczność regularnych badań kontrolnych – szczególnie poziomu lipidów i funkcji wątroby. To ważne, by dieta optymalna była stosowana świadomie, z zachowaniem równowagi i dostosowaniem do indywidualnych potrzeb organizmu.
Dla kogo dieta optymalna może być odpowiednia?
Żywienie optymalne nie jest przeznaczone dla wszystkich. Najczęściej dobrze sprawdza się u osób z problemami metabolicznymi, insulinoopornością, nadwagą czy zmęczeniem po posiłkach bogatych w węglowodany. Nie zaleca się jej natomiast kobietom w ciąży, dzieciom oraz osobom z chorobami nerek lub zaburzeniami lipidowymi, jeśli nie są pod stałą kontrolą lekarza.
Wdrożenie tego sposobu odżywiania wymaga także zmiany myślenia o jedzeniu – odejścia od przekonania, że tłuszcz jest wrogiem zdrowia. Właściwie zbilansowana dieta optymalna może jednak stać się skutecznym narzędziem do poprawy metabolizmu i ogólnej kondycji organizmu.
Jak rozpocząć przygodę z żywieniem optymalnym?
Najlepiej wprowadzać zmiany stopniowo. Początkowo warto ograniczyć ilość węglowodanów i zwiększyć udział tłuszczów w posiłkach, obserwując reakcję organizmu. Pomocne może być też prowadzenie dziennika żywieniowego i wykonywanie regularnych badań laboratoryjnych. Dr Kwaśniewski zalecał, by każdy jadł według indywidualnych potrzeb energetycznych, nie kierując się wyłącznie kaloriami, lecz samopoczuciem, sytością i stabilnym poziomem energii.
Źródło: www.fitandfashion.pl
